Akalazya nedir?
Özofagus yani yemek borusu ağız boşluğunun devamında boyundan karına uzanan ve boğazı mideye bağlayan kaslı tüp yapısır. Akalazya, yemek borusunun yiyecekleri mideye taşıyamadığı bir durumdur. Özofagusun sonunda mideyle birleştiği kısımda bulunan bir kapak görevi gören çember şeklindeki kas yapısı, özofagus sfinkteri (LES), yutma sırasında kapalı kalır ve besinin mideye geçemeden yemek borusunda birikmesine neden olur, yutma güçlüğü yaşanır. Diğer belirtileri sindirilmemiş gıda kusmak, göğüs ağrısı, mide ekşimesi ve kilo kaybıdır.
Akalazinin ana belirtileri şunları içerir:
– Yutma güçlüğü
– Göğüs ağrısı
– Göğüste ağrılı yanma hissi
Akalazya hastaları yavaş yavaş, birkaç yıl boyunca katı yiyecekleri yemede ve sıvıları içmede artan bir zorluk yaşarlar. Durumları ilerledikçe, akalazya önemli ölçüde kilo kaybına ve malnütrisyona (beslenme bozukluğuna) neden olabilir. Akalazyası olan kişilerde, özellikle tıkanıklık uzun süredir mevcutsa, özofagus kanseri gelişme riski biraz artar. Doktorunuz özofagus kanserinin önlenmesi ve erken tespiti için düzenli endoskopik taramalar önerebilir.
Akalazyadan kimler etkilenir?
Genellikle yetişkinlerde teşhis edilir, ancak çocuklarda da ortaya çıkabilir. Etkilenen belirli bir ırk veya etnik grup yoktur ve ailesel yatkınlık yoktur.
Akalazya neden olur?
Akalazya dahil motilite bozuklukları olan kişilerde özofagus kaslarının neden normal olarak kasılmadığı bilinmemektedir. Araştırmacılar bunun bir virüse bağlı olabileceğini düşünüyor ve son çalışmalar da akalazyanın yemek borusunun kas katmanlarındaki istemsiz sinir sisteminin sinir hücrelerinden kaynaklandığını gösteriyor. Bu hücrelerin hastanın kendi bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğradığı ve şu anda anlaşılmayan nedenlerle yavaşça dejenere olduğu düşünülüyor.
Akalazya-yutma güçlüğü nasıl teşhis edilir?
Yaygın olarak üç test kullanılır:
Baryum yutmak
Hasta bir baryum preparatını (sıvı veya başka bir form) yutar ve yemek borusundan hareketi X-ışını kullanılarak değerlendirilir.
Endoskopi
Özofagusa endoskop adı verilen esnek, dar bir tüp yemek borusunun içine ait görüntüleri bir ekrana yansıtır.
Manometri
Bu test özofagusun (pompa) kasılmalarının ve alt özofageal sfinkterin (kapak) gevşemesinin zamanlamasını ve gücünü ölçer.
Akalazya nasıl tedavi edilir?
Tedavi edilmezse, akalazya zayıflatıcı olabilir, hastalar malnütrisyonla sonuçlanabilecek önemli ölçüde kilo kaybı yaşayabilirler. Gıda aspirasyonuna bağlı akciğer enfeksiyonları ve zatürre, özellikle yaşlılarda ortaya çıkabilir.
Birkaç başarılı tedavi vardır:
Ameliyat
Akalaziyi tedavi etmek için 20. yüzyılın başlarından beri geleneksel cerrahi yaklaşım Heller Miyotomisi olmuştur. Bu operasyonda, yemek borusu ve mide arasındaki kapak görevi gören kaslar kesilir. Geleneksel Heller Miyotomisi açık cerrahi gerektirir ve genellikle yeterli iyileşme için bir haftaya kadar hastaneye yatmayı gerektirir.
Minimal İnvaziv Cerrahi
Bugün, akalazyası olan seçilmiş hastalar Laparoskopik Özofagomyotomi veya Heller Miyotomi adı verilen minimal invaziv bir cerrahi teknikle başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Beş küçük insizyon kullanılarak bir Heller Miyotomi gerçekleştirilebilir. Kısmi bir fundoplikasyon (Dor) ilavesinin reflüyü en aza indirdiği ve yemek borusunu gastroözofageal reflüden zarar görmekten koruduğu gösterilmiştir. Bu operasyon genellikle bir gün hastanede kalmayı gerektirir ve geleneksel cerrahiye kıyasla iyileşme daha hızlıdır.
Hastaların üçte ikisine kadar cerrahi başarıyla tedavi edilir, ancak bazı hastalar tatmin edici uzun süreli sonuçlar elde etmek için ameliyatı tekrarlamak veya balon dilatasyonuna girmek zorunda kalabilirler
Balon dilatasyonu
Akalazya nadiren balon (pnömatik) dilatasyon ile cerrahi olmayan bir şekilde tedavi edilebilir. Hasta hafif sedasyon altındayken, gastroenterolog alt özofageal sfinkterden özel olarak tasarlanmış bir balon yerleştirir ve şişirir. Balon yemek borusu kasını bozar ve yiyeceklerin mideye girmesi için açıklığı genişletir. Bazı hastalarda semptomların düzelmesi için tekrarlanan dilatasyon tedavilerine tabi tutulması gerekebilir ve uzun süreli sonuçlar elde etmek için tedavinin birkaç yılda bir tekrarlanması gerekebilir.
Ortalama olarak, bu işlem %75 semptomları yıllarca hafifletebilir. Bununla birlikte bu tedavide yemek borusu delinme riski vardır.
İlaç tedavisi
Balon dilatasyonu veya ameliyatı için uygun aday olmayan hastalar botoxtan (botillinum toksini) faydalanabilir. Botox bakteriler tarafından yapılan bir proteindir. Çok küçük miktarlarda kaslara enjekte edildiğinde, Botox spastik kasları gevşetir. Sinirlerin kaslara kasılma sinyali göndermesini önleyerek çalışır. Hastaların daha küçük bir yüzdesi (%35’e kadar), balon dilatasyonuna kıyasla Botox kullanarak iyi kısa vadeli sonuçlar elde eder. Ek olarak, semptomların giderilmesini sağlamak için enjeksiyonların sık sık tekrarlanması gerekir.
Nifedipin ve nitrogliserin gibi diğer ilaçlar spastik özofagus kaslarını gevşetmeye yardımcı olabilir. Her gün nifedipin alan hastalar birkaç yıl boyunca tatmin edici sonuçlar yaşayabilir.
Akalazya tedavisinin yemek borusunu düzeltmediği, sadece yemek borusu boşalmasını iyileştirmeye çalıştığı unutulmamalıdır. Ancak bunun mideden yemek borusuna içeriğinin geri kaçmasına (reflü) neden olacağı unutulmamalıdır.
Tedaviden bağımsız olarak, yemek borusunun pasif bir kanal olarak korunabilmesini sağlamak için uzun süreli takip gereklidir. Bu, tercih edilen tedaviden ve gastroözofageal reflü önlenmesinden sonra yeterli özofagus boşalmasını gerektirir. Tıkanmış özofagus veya reflüye maruz kalan özofagus genişleyecek ve sonunda değiştirilmesi gerekecektir.