Apandisit, karnınızın sağ alt tarafındaki kolonunuzdan çıkıntı yapan parmak şeklindeki bir kese olan apendiksin iltihaplanmasıdır. Küçük bir çocukken apandisit, vücudunuzun hastalıklarla savaşmasına yardımcı olan bağışıklık sisteminizin çalışan bir parçasıdır. Yaş aldıkça apandisitiniz bunu yapmayı bırakır ve vücudunuzun diğer bölümleri enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olmaya devam eder.
Apandisit, sağ alt karın bölgesinde ağrıya neden olur. Ancak çoğu insanda ağrı göbek çevresinde başlar ve daha sonra hareket eder. Enflamasyon kötüleştikçe apandisit ağrısı tipik olarak artar ve sonunda şiddetli hale gelir.
Apandisit herkeste gelişebilse de, çoğunlukla 10 ila 30 yaş arasındaki kişilerde görülür. Standart tedavi, apendiksin cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
Apandisit Belirtileri Nelerdir?
Apandisit belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
• Alt karnın sağ tarafında başlayan ani ağrı
• Göbeğinizin çevresinde başlayan ve sıklıkla sağ alt karnınıza doğru ilerleyen ani ağrı
• Öksürür, yürür veya sarsıcı başka hareketler yaparsanız kötüleşen ağrı
• Mide bulantısı ve kusma
• İştah kaybı
• Hastalık ilerledikçe kötüleşebilen düşük dereceli ateş
• Kabızlık veya ishal
• Karın şişkinliği
Ağrınızın yeri yaşınıza ve apandisitinizin konumuna bağlı olarak değişebilir.
Apandisit Neden Olur?
Apendiksin astarında enfeksiyonla sonuçlanan bir tıkanıklık, apandisitin olası nedenidir. Bakteriler hızla çoğalarak apendiksin iltihaplanmasına, şişmesine ve irinle dolmasına neden olur. Derhal tedavi edilmezse, apendiks yırtılabilir.
Apandisit Komplikasyonları Nelerdir?
Apandisit, aşağıdakiler gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
• Yırtılmış bir apandisit. Bir yırtılma, enfeksiyonu karnınıza yayar (peritonit). Yaşamı tehdit eden bu durum, apandisin çıkarılması ve karın boşluğunun temizlenmesi için acil ameliyat gerektirir.
• Karında oluşan irin cebi. Apandisit patlarsa, bir enfeksiyon cebi (apse) gelişebilir. Çoğu durumda, bir cerrah karın duvarınızdan apseye bir tüp yerleştirerek apseyi boşaltır. Tüp yaklaşık iki hafta yerinde bırakılır ve enfeksiyonu temizlemek için size antibiyotik verilir. Enfeksiyon temizlendiğinde, apandisit çıkarmak için ameliyat olacaksınız. Bazı durumlarda apse boşaltılır ve apandis hemen çıkarılır.
Apandisit Nasıl Teşhiş Edilir?
Sağlık uzmanınız geçmiş sağlığınızı soracak ve fizik muayene yapacaktır. Ayrıca aşağıdaki testleri yaptırmanızı da isteyebilir:
• Kan testleri: Yüksek beyaz kan hücresi sayımı gibi enfeksiyon belirtilerini kontrol etmek için.
• İdrar testleri: İdrar yolu enfeksiyonunuz olup olmadığını görmek için.
Aşağıdakiler dahil bazı görüntüleme testleriniz de olabilir:
• Karın ultrasonu: Doktorun iç organları çalışırken görmesini ve kanın farklı kan damarlarından nasıl aktığını kontrol etmesini sağlar.
• BT taraması: Kemikler, kaslar, yağlar ve organlar gibi vücudun herhangi bir bölümünün ayrıntılı görüntülerini gösterir.
• MRG: Bazen, özellikle hamile bir kadında apandisit teşhisi için BT taraması yerine kullanılır.
Apandisit Tedavisi Nedir?
Apandisit neredeyse her zaman acil olarak tedavi edilir. Apendektomi adı verilen apendiksin alınması için yapılan cerrahi, hemen hemen tüm apandisit vakaları için standart tedavidir.
Genel olarak, doktorunuz apandisit olduğundan şüphelenirse, yırtılmayı önlemek için çabucak çıkaracaktır. Apseniz varsa, iki prosedür alabilirsiniz: biri apseyi ve sıvıyı boşaltmak için, diğeri ise apandisti çıkarmak için. Ancak bazı araştırmalar, akut apandisitin antibiyotiklerle tedavi edilmesinin ameliyattan kaçınmanıza yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Apendiksin Çıkarılması İçin Cerrahi (Apendektomi)
Apendektomi, yaklaşık 2 ila 4 inç (5 ila 10 santimetre) uzunluğunda (laparotomi) bir abdominal kesi kullanılarak açık cerrahi olarak gerçekleştirilebilir. Veya birkaç küçük karın kesisinden (laparoskopik cerrahi) ameliyat yapılabilir. Laparoskopik apendektomi sırasında cerrah, apendiksinizi çıkarmak için karnınıza özel cerrahi aletler ve bir video kamera sokar.
Genel olarak laparoskopik cerrahi, daha hızlı iyileşmenizi ve daha az ağrı ve yara izi ile iyileşmenizi sağlar. Yaşlı yetişkinler ve obezitesi olan kişiler için daha iyi olabilir.
Ancak laparoskopik cerrahi herkes için uygun değildir. Apandisitiniz yırtılmışsa ve enfeksiyon apendiksin ötesine yayılmışsa veya apseniz varsa, cerrahınızın karın boşluğunu temizlemesini sağlayan açık bir apendektomiye ihtiyacınız olabilir.
Apendektominizden sonra hastanede bir veya iki gün geçirirsiniz.
Apandisit Tedavisi Sonrası Yaşam
Vücudunuzun iyileşmesine yardımcı olmak için:
• İlk başta yorucu aktivitelerden kaçının. Apendektominiz laparoskopik olarak yapıldıysa, aktivitenizi üç ila beş gün sınırlayın. Açık apendektomi geçirdiyseniz, aktivitenizi 10 ila 14 gün arasında sınırlayın. Her zaman doktorunuza aktivitenizdeki sınırlamaları ve ameliyattan sonra normal aktivitelerinize ne zaman devam edebileceğinizi sorun.
• Öksürürken karnınızı destekleyin. Karnınızın üzerine bir yastık koyun ve ağrıyı azaltmak için öksürmeden, gülmeden veya hareket etmeden önce baskı uygulayın.
• Ağrı kesici ilaçlarınız yardımcı olmazsa doktorunuzu arayın. Acı içinde olmak vücudunuza fazladan yük bindirir ve iyileşme sürecini yavaşlatır. Ağrı kesici ilaçlarınıza rağmen hala ağrınız varsa doktorunuzu arayın.
• Hazır olduğunuzda kalkın ve hareket edin. Yavaş başlayın ve kendinizi iyi hissettiğinizde aktivitenizi artırın. Kısa yürüyüşlerle başlayın.
• Yorgunken uyu. Vücudunuz iyileştikçe, normalden daha uykulu hissettiğinizi fark edebilirsiniz. Sakin olun ve ihtiyacın olduğunca dinlenin.
• Doktorunuzla işe veya okula dönmeyi tartışın. Kendinizi iyi hissettiğinizde işinize dönebilirsiniz. Çocuklar ameliyattan bir haftadan daha kısa bir süre sonra okula dönebilirler. Beden eğitimi dersleri veya spor gibi yorucu aktivitelere devam etmek için iki ila dört hafta beklemeleri gerekir.
Ne Zaman Doktora Görünmeliyiz?
Sizde veya çocuğunuzda endişe verici belirtiler veya semptomlar varsa bir doktordan randevu alın. Şiddetli karın ağrısı acil tıbbi müdahale gerektirir.
Apandisit, karnınızın sağ alt tarafındaki kolonunuzdan çıkıntı yapan parmak şeklindeki bir kese olan apendiksin iltihaplanmasıdır.